mardi 16 octobre 2018

Emploi du 's' et du 'n' de liaison dans les mots composés en néerlandais [1]; gebruik van de tussen-s en de tussen-n in samenstellingen van zelfstandige naamwoorden (substantieven) / grammaire; spraakkunst

  • Mots composés en néerlandais, combinaisons de substantifs en néerlandais / Samengestelde woorden in het Nederlands, samenstellingen van zelfstandige naamwoorden (substantieven) in het Nederlands
  • Emploi  du 's' de liaison et du 'n' de liaison / Gebruik van de tussen-s en de tussen-n, gebruik van de tussenklank -s- en de tussenklank -n-, gebruik van de koppel-s en de koppel-n
  • Grammaire néerlandaise : théorie / Nederlandse spraakkunst, Nederlandse grammatica : theorie
  • Orthographe néerlandaise : règles d'orthographe / Nederlandse spelling : spelregels, spellingsregels
---------------

Inleiding : spelling  /  Introduction : orthographe 

Nederlandstaligen passen de volgende regels toe : 
Les néerlandophones appliquent les règles suivantes :

1) 
als je de tussen-s hoort of uitspreekt, schrijf je hem. 
quand on entend ou prononce le 's' de liaison, on l'écrit.

Bv. : verzekeringsmaatschappij, identiteitskaart

2) 
als het tweede deel met een s-klank of een sisklank ([s], [z], [sj], [ts], [tsj], [zj] en [dzj] zoals we ze horen aan het begin van : speler, zand, shampoo, tsaar, checklist, journalist en jeans.) begint, kan je niet horen of er een 's' moet staan. Maak dan een nieuwe samenstelling met het eerste deel : als je nu een 's' hoort, schrijf je dus ook een 's' in de eerste samenstelling.
quand le second élément commence par le son [s] ou par une consonne chuintante ([s], [z], [sj], [ts], [tsj], [zj]  en [dzj] tels qu'on l'entend au début des mots suivants : speler, zand, shampoo, tsaar, checklist, journalist en jeans), on ne peut pas percevoir s'il y a un 's' de liaison. Associez alors à la première partie un nouveau mot : si vous entendez maintenant un 's' de liaison, placez aussi un 's' dans la première combinaison de mots.

Bv. :
stationschef krijgt een tussen-s naar analogie met sationsplein, stationsbuurt.
stationsschef a un 's' de liaison par analogie avec stationsplein, stationsbuurt.

voorjaarsshow krijgt een tussen-s naar analogie met voorjaarsweer.
voorjaarsshow a un 's' de liaison par analogie avec voorjaarsweer. 


Gebruik en vorming  /  Utilisation et formation 

Nederlandstaligen weten intuïtief wanneer ze een tussen-s in een samenstelling van substantieven kunnen gebruiken. Het is een kwestie van taalgebruik en vooral taalgevoel. Maar voor niet-Nederlandstaligen die niet veel taalgevoel hebben, is het moeilijk te weten wanneer men een tussen-s moet gebruiken.
Les néerlandophones savent intuitivement quand il doivent utiliser un 's' de liaison dans une combinaison de mots. C'est une question d'usage de la langue et surtout de feeling de la langue. Mais les non-néerlandophones qui ont peu de feeling de la langue, peuvent difficilement savoir quand on doit placer un 's' de liaison.

Daarom kunnen de volgende richtlijnen gegeven worden.
C'est pourquoi, on peut donner les directives suivantes.


 Je zet een tussen-s :  /   On place un 's' de liaison : 

1 
als het eerste deel een zelfstandig naamwoord (substantief) is dat eindigt op -ing, -heid, -(i)teit, -schap en -ment :
quand le premier élément est un substantif qui se termine par -ing, -heid, -(i)teit , -schap et -ment :
Bv. : betalingsbewijs, inburgeringscursus, trainingspak, snelheidsbegrenzer,  universiteitsbibliotheek, ouderschapsverlof, parlementsgebouw, abonnementsnummer,
(pas op ! / attention ! : joggingpak)

2  
als het eerste deel een mannelijke persoonsnaam is die op -er, -eur, -ier en -aar eindigt en een meervoud op -s heeft. : 
quand le premier élément est un nom de personne masculin qui se termine par -er, -eur, -ier et -aar et qui a un pluriel en -s :
Bv. : jagerstas, doktersassistente, arbeiderspartij, ondernemersactiviteit, ingenieursdiploma, bankierskantoor, tuiniersalmanak, molenaarspak, redenaarstalent, ... 
(pas op ! / attention ! : straaljagerpiloot, mitrailleurschot, schakelaarknop, ...)

3 
als het eerste deel een verkleinwoord is (in het enkelvoud /singularis of in het meervoud/pluralis) :
quand le premier élément est un diminutif (singulier ou pluriel) :
Bv. : meisjesstem, mannetjesputter, mannetjeseend, ... ; lapjeskat, liedjeszanger, pakjesdrager, pakjesavond, meisjesplager, sprookjesverteller, spruitjeslucht, ...

4 
als het eerste deel een zelfstandig naamwoord (substantief) is dat naar een persoon verwijst en dat een meervoud (pluralis) met de uitgang -s heeft :
quand le premier élément est un substantif qui se réfère à une personne et qui a un pluriel en -s :
Bv. : dameskleding, jongensclub, ... 
(pas op ! / attention ! : wagenpark, molenwiek)

5 
als het eerste deel een volledig werkwoord of een van een werkwoord afgeleid substantief is : 
quand le premier élément est un verbe complet ou un substantif dérivé d'un verbe :
Bv. : etenslucht, uitgaansmogelijkheid, levensgevaar, inkomensbeleid, bestaansminimum, lijdensweg, ... 

6 
als het een oude genitief is of als het eerste deel een zelfstandig naamwoord (substantief) is dat het gebruik van een tussen-s bepaalt omdat het het resulaat is van een lange taalontwikkeling of van taalgewoontes :
quand il s'agit d'un ancien génitif ou quand le premier élément est un substantif qui détermine l'emploi d'un 's' de liaison parce que c'est le résultat d'une longue évolution de la langue ou d'habitudes langagières :
Bv. :
dorp → dorpsbewoner [bewoner van een dorp]
volk → volkstaal [taal van het volk]
personeel → personeelschef [chef van het personeel]
gevecht → gevechtsactie
verzet → verzetsmonument
aanval → aanvalsactie
bedrijf → bedrijfstak [tak van het bedrijf]
kok → koksmuts [muts van de kok]
geluid → geluidsapparatuur
handel → handelsmerk
macht → machtsgevoel
beroep → beroepskeuze
oorlog → oorlogstijd
huwelijk → huwelijkslijst

Opmerking / Remarque 

Wegens individuele of geografische verschillen spreken bepaalde Nederlandstaligen een -s- uit en andere niet.
Pour des raisons individuelles ou géographiques, certains néerlandophones prononcent un 's' de liaison et d'autres pas.
Bv. : drug(s)beleid, tijd(s)verschil, spelling(s)regels, dood(s)kist, inkoop(s)prijs, voorbehoed(s)middel, wet(s)tekst, ...

Beide vormen zijn mogelijk. Bepaalde woordenboeken geven de vorm met -s- en de vorm zonder -s-. Soms geven ze maar één vorm, maar dat betekent niet dat de andere vorm niet bestaat. In geval van twijfel kun je een woordenboek of de leidraad van de Nederlandse spelling consulteren op : http://woordenlijst.org/leidraad
Les deux formes sont possibles. Certains dictionnaires mentionnent la forme avec le 's' de liaison et la forme sans le 's' de liaison. Parfois, ils ne fournissent qu'une seule forme, mais cela ne signifie pas que l'autre forme est inexistante. En cas de doute, vous pouvez consulter un dictionnaire ou le guide de l'orthographe néerlandaise à l'adresse suivante :  http://woordenlijst.org/leidraad
---------------
Pinterest : document (1) 'Gebruik van de tussen-s en de tussen-n' in jpeg-formaat
Doctissimo : document (1) 'Emploi du 's' et du 'n' de liaison' en format JPEG
Document complet 'Gebruik van de tussen-s en de tussen-n in samengestelde woorden / Emploi du 's' en du 'n' de liaison dans les mots composés' in pdf-formaat
https://drive.google.com/file/d/1RgV24MsBGnlxY29sbLQqhMx961YQEF0X/view?usp=sharing
---------------
Bronnen  /  Sources 

Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS) : 
Open Taal : Koppel-s :
Braint : De Taalgids :
Genootschap Onze Taal :
WOORDEN.ORG :
dutchgrammar.com :
Universiteit Gent – Studentenportaal :
Het vak Nederlands :

A. M. Fontein, A. Pescher-ter Meer, Nederlandse Grammatica voor Anderstaligen, Nederlands Centrum Buitenlanders, Utrecht

Maja Becking, Ineke Grootegoed, Intertaal, Spellingwijzer Nederlands, Amsterdam / Antwerpen

à
Libellés : , , , , , , , , ,

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire

Inscription à : Publier les commentaires (Atom)